و لله الاسما الحسنی فدعوه بها

( واستعینوا بالصبر و الصلوه .. )

سوره مباركه بقره / آیات شریف 445 و 153

قدمت “ خودكشی ” به اندازه قدمت خود انسان است . در سراسر تاریخ مكتوب بشر ، به اقدام انسان برای از میان بردن خود اشاره شده است . 1 كه از آن جمله می توان به داستان خودكشی “آژاكس ” در ایلیاد هومر اشاره كرد .

تقریبا هیچ جامعه ای را نمی توان یافت كه اقدام به خودكشی در آن بوقوع نپیوندد. توجه كنید كه “ اقدام به خودكشی ” با “ خودكشی موفق ” تا حدودی متفاوت است ، بعنوان مثال ثابت شده است كه خودكشی های جدی و مصمم كه معمولا از روشهای جدی و خشونت آمیز ( مثل پرت كردن خود از ساختمانهای مرتفع ، پریدن زیر قاطر ، حلق آویز كردن ، بریدن رگ یا استفاده از گلوله و ..) صورت می گیرد ، عمدتا در مردها و در سنین بالا و با موفقیت بوقوع می پییوندد.

در عوض “ اقدام به خودكشی ” به شیوه تهدید آمیز یا نمایشی و با استفاده از روشهای كم خطر تر مثل مصرف دارو ، بیشتر در خانمها و در سنین جوانی شایع است و كمتر به موفقیت می انجامد . هر چند كه در موارد تهدید و اقدام نمایشی به خودكشی نیز باید مساله را كاملا جدی گرفت . چرا كه 70 تا 80 درصد كسانی كه خودكشی موفق می كنند ، قبلا نیت خود را با كسی در میان گذاشته اند كه البته مورد توجه قرار نگرفته است .(2)

در هر صورت آن چه كه برای ما مهم است ، دلایل اقدام به خودكشی یا خودكشی موفق است كه عمدتا به سه گروه تقسیم می شوند :

1. زمینه هایی روانی

2. زمینه های اجتماعی .

3. بحرانهای شخصی و اتفاقاتی كه ایجاد فشار روانی می كنند (3) .

درباره زمینه روانی ، یك بررسی آماری در آمریكا پیرامون خودكشی نشان داده است كه : 72 درصد خودكشی های موفق به علت بیماری افسردگی ، 13 درصد به علت می بارگی ( الكلیسم ) ، 8 درصد به علت سایر بیماریهای روانی و 7 درصد بدون هیچ زمینه قبلی یا بیماری روانی خاص بوقوع پیوسته اند . بررسیهای مشابه وجود اختلالات شخصیت توأم با اعتیاد به الكل و یا مواد مخدر را در اقدام كنندگان به خودكشی و كسانی كه موفق به خودكشی می شوند نشان می دهد .

اما از جمله زمنیه های اجتماعی موثر در خودكشی ، به انزوای اجتماعی ( ناشی از پیری ، بازنشستگی ، تغییر منزل و گسستن پیوند از خانواده و .. ) اشاره شده است .. بعنوان مثال آسیب پذیرترین گروه مردان پیری شناخته شده اند كه بر اثر بازنشستگی از كار و تقلیل روابط اجتماعی و كم شدن یا از دست دادن درآمد در آنها باعث ایجاد احساس از دست دادن موقعیت در جامعه وفقدان هدف در زندگی فردی شده است كه ممكن است منجر به احساس بی ارزشی و افسردگی گردد و در نهایت به خودكشی منجر شود.

در میان بحرانهای شخصی ( سومین گروه ) نیز فشارهای روانی ناشی از داغدیدگی ، فشار مالی و قانونی و وجود بیماری در خانواده حائز اهمیت بیشتری شناخته شده اند .(4)

با مرور كلی و گذرایی كه بر عوامل ایجاد خودكشی انجام دادیم ، نقش “ نماز ” در تخفییف یا از بین بردن كامل هر یك از عوامل قابل بررسی است . درباره تاثیر ایمان و “ نماز ” بر زمینه های روانی ، می توانیم به تاثیر عمده نماز در زدودن افسردگی و ایجاد امید و انگیزه زندگی در افراد اشاره نمود و این غیر از عوامل درونی و ناقل های عصبی شیمیایی ضد افسردگی است كه توسط نماز فعال می شود و ما در نكته دوم از این مجموعه مقالات بدان اشاره نموده ایم .

بعلاوه واضح است كه نمازگزار واقعی را با “ می و افیون ” ( كه عوامل محرك دیگری در تحریك به خودكشی هستند ) ، میانه ای نیست . در مورد تاثیر نماز بر رفع اختلالات شخصیت نیز در آینده طی چند نكته سخن خواهیم گفت .

ما در زمینه های اجتماعی از جمله انزوای سالخوردگان نیز تاثیر نماز نمود بارزی دارد ، دیدگاه معنوی و آآخرت گرای نمازگزار سبب می شود ، كه به دوران پیری خویش ، بعنوان فرصتی از آخرین فرصتها برای تجدیید میثاق با پروردگار خویش و توبه و رهایی از گناهان بنگرد و درست به همین دلیل است كه پای ثابت مسجد های ما را پیران و خردمندان تشكیل می دهند .

گو این كه جامعه اسلامی و نمازگزار روابط توأم با احترام و ارزش را با این گروه افراد بواسطه سابقه اسلامی شان از ضروریات می داند اما در بعد بحرانهای شخصی ، مثلا در مورد داغدیدگی ، باز هم دیدگاه معاد نگر و تكرار “ مالك یوم الدین ” توسط نمازگزار او را به طور كلی ، حتی از فكر خودكشی نیز دور می سازد . چرا كه دیدگاه معاد نگر نمازگزار سخن مولای متقیان جهان حضرت علی (ع) را به یاد می آورد كه فرمودند : “ گمان كنید این شخصی كه مرده است ، به مسافرتی دور و دراز رفته است و اگر روزی او از سفر باز نگردد ، شما برای دیدارش به همان سفر دور و دراز خواهید رفت ”

به این ترتیب واكنش نشان دادن در مقابل داغدیدگی و سایر بحرانهای شخصی ، آن هم به شكل خودكشی در مورد مسلمان نمازگزار به كلی بعید به نظر می رسد . بخصوص كه “ صبر و صلوه ” قدرتمندترین دستاویزهای انسان در بحرانهای زندگی ، به حساب می آیند . به قول رهبر عظیم الشأن انقلاب : انسان در هر شرایطی به نماز محتاج است و در عرصه های خطر محتاج تر ” .

1.روانپزشكی لینفورد ـ ریس : مقاله اختلالهای خلقی ـ ترجمه دكتر لون داویدیان ، ص 254

2.همان منبع ص 257

3.همان منبع ص 258

4.همان منبع 258

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: